Што може да направиме денес, за да ја зачуваме Брегалница за во иднина?

Подигањето на свеста кај граѓаните кои себеси се гледаат како да не се дел од природата, подобрување на функциите на пречистителните станици и поттикнување на идејата за изградба на поголем број пречистителни станици, се само дел од решенијата за подобрување на состојбата на реката Брегалница кои ги предложија учесниците од средношколскиот натпревар „Водните ресурси во моето место на живеење: минато, сегашност, иднина“, што го организираше Здружението на граѓани Еко Логик во соработка со Институтот за комуникациски студии како дел од кампањата „Разбистри сè“.

Реката Брегалница e втора по должина река во Македонија. Извира во самото срце на Малешевските планини, на надморска висина од 1.200 метри. Патеките до нескротливите девет водопади се достапни за љубителите на природата. Реката во близина на Пехчево продолжува да поминува низ или покрај градовите Берово, Делчево, Македонска Каменица, Виница, Кочани и Штип, и потоа се влева во реката Вардар пред да го продолжи патот кон Егејското Море. Сливот на Брегалница опфаќа територија од 4.307 км2, што е околу 21% од сливот на реката Вардар и 17% од целокупната територија на државата.

Според најновиот извештај од Институтот за светски ресурси, Македонија е меѓу државите кои се со исклучително висок ризик да останат без вода или со малку вода до 2040 година. Сувите периоди и ненадејните поплави ќе бидат почести и повеќе изразени, а недостигот на вода ќе биде најизразен во источните делови од земјата. Очекувањето е дека сливот на Брегалница ќе претрпи најголемо влијание од климатските промени и проектираните загуби на вода ќе бидат 24 проценти до 2100 година.

Оттука, едно од предложените решенија на првонаградениот Андреј Бубевски за подобрување на состојбата на сливот на реката Брегалница е идејата за едукативна еко патека до водопадот Скокото пристапна и за лица со попреченост.

„Мојата главна идеја беше реконструкција на патеката од Скокото водопадот со тоа што ќе привлече голем број на туристи. Патеката ќе биде изработена, така што ќе бидат вклучени што е можно повеќе локални мали бизниси и маргинализирани лица. Локалната заедница е вклучена уште со самата идеја со тоа што по реализацијата таа директно им овозможува промоција и зачувување на природните богатства што самата природа ги нуди токму во близина на општината”, истакна Бубевски.

Решението на второнаградената Викторија Јаневска опфаќа формирање на т.н. Search Engine, преку кој со секој добиен клик се добива одредена сума на пари. Тие придонеси ќе бидат насочени кон набавка и засадување на дрвја околу овие региони кои би помогнале во борбата против глобалното затоплување, а на долг рок и намален број на суши и подобрен капацитет и квалитет на водата.

„При секој клик на страната, всушност се добива одредена сума на пари, при што побрзо можеме да дојдеме до нашата цел. Ваков сличен пример е пребарувачот Ecosia, кој засадува дрвја во држави како Етиопија каде што потребата на дрвја е многу изразена”, потенцира Јаневска.

Третата награда ја понесе Клара Бојчовска со нејзиното решение за подобрување на функциите на пречистителните станици.

„Цел на изградбата на пречистителна станица за отпадни води, е заштита на течението на реките од загадување на водите со отпадни води од домаќинствата и индустријата во регионот”, рече Бојчовска.

На четврто место се најде решението на Давид Михаиловски за собирање и складирање дождовна вода за наводнување, додека пак петата награда ја освои Теодора Лазаревска со идејата кампања за подигање на свеста и едукација на граѓаните за заштита на реката Брегалница.

Најдобрите решенија од конкурсот беа презентирани на онлајн настанот „Што може да направиме денес, за да ја зачуваме Брегалница за во иднина?“. Кампањата „Разбистри сè“ ја спроведува Институтот за комуникациски студии и е финансиски поддржана од Британската амбасада со Скопје.

Новинар: Ивана Рамаданова
Фотографија: Архива на doma.edu.mk